Tembellik, sanıldığı üzere sırf “hiçbir şey yapmama isteği” değil.
Psikologlara nazaran bu davranış biçimi, kişinin duygusal reaksiyonlarıyla, motivasyon seviyesiyle ve hayat alışkanlıklarıyla direkt irtibatlı.
Uzmanlar, tembel bireylerin muhakkak fikir ve davranış kalıplarına sahip olduğunu belirtiyor.
İşte bilimsel olarak tanımlanan 10 ortak özellik:
1. Daima erteleme alışkanlığı
Psikoloji profesörü Fuschia Sirois, erteleme davranışını “gönüllü bir geciktirme” olarak tanımlıyor. Tembel bireyler misyonları değil, o misyonların yarattığı olumsuz hislerden kaçıyor. Sirois, “Kendinizi suçlamak tahlil değil, bu döngüyü derinleştirir” diyor.
2. Sorumluluk almaktan kaçınma
Araştırmalara nazaran tembel şahıslar, denetimi diğerlerine bırakma eğiliminde. Journal of Vocational Behavior mecmuasına nazaran, hırslı bireyler daima uğraş gösterirken tembel bireyler liderlikten uzak durmayı tercih ediyor.
3. Pürüzler karşısında çabuk pes etme
Psikanalist Adam Phillips, bazen vazgeçmenin yararlı olabileceğini söylese de, tembel bireyler ekseriyetle en küçük zorlukta motivasyonlarını kaybediyor.
4. Amaç ve plan eksikliği
Tembel bireyler hem kısa hem uzun vadeli gaye belirlemekte isteksiz. Bu durum çoklukla dert, düşük güç yahut ilgisizlikle kontaklı.
5. Rutin oluşturamama
İngiltere’de yapılan bir araştırmaya nazaran, bir alışkanlığın oturması ortalama 66 gün sürüyor. Tembel bireyler bu sürekliliği sağlayamıyor ve günlük hayatlarında istikrarsızlık yaşıyor.
6. Asgarî gayretle yetinme eğilimi
Bu şahıslar, vazifelerini sadece “gerekli olduğu kadar” yapıyor. Ekstra sorumluluk yahut inisiyatif almak istemiyorlar.
7. Zayıf merak duygusu
“The Psychology and Neuroscience of Curiosity” araştırması, merakın içsel motivasyonla bağlantılı olduğunu gösteriyor. Tembel bireyler ekseriyetle yeni bilgi yahut tecrübe arayışında bulunmuyor.
8. Değişime direnç
Konfor alanını terk etmek onlar için büyük bir yük. Bu nedenle yeniliklere kapalı ve gelişime isteksiz davranıyorlar.
9. Yardım etmekten kaçınma
Tembel şahıslar genelde makûs niyetli değil, yalnızca “enerji tasarrufu” yapmayı tercih ediyor. Bu nedenle toplumsal bağlarında pasif kalabiliyorlar.
10. Vakit idaresi eksikliği
Organizasyon uzmanı Diana Quintana, verimliliğin ferdî biyolojik ritme bağlı olduğunu söylüyor. Tembel bireyler, öncelik sıralaması yapamıyor ve kıymetli işleri son dakikaya bırakıyor.
Psikologlar, tembelliğin bir “kişilik özelliği” değil, değiştirilebilir bir davranış biçimi olduğunu vurguluyor.
