BM 80. Genel Kurulu kapsamında ABD’de New York’ta olan Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Türkevi’nde değerlendirmelerde bulundu ve basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
BM GENEL KURULU’NDA AĞIR DİPLOMASİ TRAFİĞİ
Her yıl olduğu üzere bu yıl da BM Genel Kurulu kapsamında son derece diplomasi trafiği içinde olduklarını kaydeden Fidan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın New York’ta bulundukları mühlet boyunca çok sayıda ikili görüşme yaptığını, iki devletli tahlil bahisli konferansa ve İklim Doruğu’na katıldığını söyledi.
Fidan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Türk-Amerikan toplumu mensuplarıyla bir ortaya geldiğini, Türk ve Amerikalı iş insanlarıyla görüştüğünü belirtti.
Bakan Fidan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın da aile, bayanın güçlendirilmesi, etraf ve kültür mevzularında çeşitli etkinliklere katıldığını tabir etti.
Kendisinin de çok sayıda ikili görüşme yaptığını kaydeden Fidan, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Dışişleri Bakanları Konseyi Başkanı sıfatıyla Yıllık Koordinasyon Toplantısı’na başkanlık ettiğini lisana getirdi.
Fidan, öte yandan bakan yardımcıları ve bakanlığın başka yetkililerin de bir hafta boyunca ağır çalışma içinde olduğunu belirterek, heyetlerinde bulunan başka bakanların da kendi hususlarıyla ilgili sayısız görüşmelerinin olduğunu anlattı.
“FİLİSTİN SIKINTISI VE GAZZE’DEKİ DURUM EN KIYMETLİ GÜNDEM MADDESİYDİ”
“Filistin sorunu ve Gazze’deki durum bu genel heyet haftasının en kıymetli gündem maddesiydi” diyen Fidan, neredeyse her gün Filistin’le ilgili bir yahut iki programın olduğunu aktardı.
Bakan Fidan, “Türkiye olarak Filistin bahisli tüm toplantılara ya öncülük ettik ya koordine ettik ya takviye verdik. Esasen hepsine katıldık ve Filistin davasını çok şükür en güçlü formda savunduk.” tabirlerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın BM Genel Konseyi’ne yaptığı hitabın büyük çoğunluğunu Filistin konusuna ve Gazze’de yaşanan soykırıma ayırdığını kaydeden Fidan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “İki devletli çözüm” bahisli konferansta da konuşma yaptığını belirtti.
Fidan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu konferanslarda Türkiye’nin Filistin problemine dair vizyonunu ve memleketler arası toplumdan beklentilerini paylaştığını dile getirdi.
Arap Birliği ve İİT üyesi 8 ülkenin liderlerinin ABD Başkanı Donald Trump’la birlikte katıldığı Gazze bahisli toplantının fikri öncülüğünü de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yaptığını hatırlatan Fidan, şunları kaydetti:
“Bu görüşmede 800 milyona yakın Müslüman nüfusu bulunan bir küme ülke olarak Lider Trump’a Gazze’yle ilgili beklentilerimizi açık bir lisanla aktardık. Gazze’de ateşkesin bir an evvel sağlanması gerektiğini ve bölgeye insani yardım ulaştırılmasının kaide olduğunu söyledik. İsrail’in Batı Şeria’yı ilhak etmesinin asla kabul edilemeyeceğini, Gazzelileri ana yurtlarından göç etmeye zorlayacak her türlü teşebbüse karşı olduğumuzun altını topluca çizdik.”
Fidan, gündeme getirdikleri mevzularda olumlu bir ivmenin sağlanacağını ümit ettiklerini belirterek, “Buna ait birinci emareler var. İnşallah sonu da gelir.” dedi.
“BATILI ÜLKELERİN FİLİSTİN DEVLETİNİ TANIDIKLARINI İLAN ETMELERİ SON DERECE ÖNEMLİ”
Yüksek Seviyeli haftada “Filistin Bahisli Güvenlik Konseyi” toplantısına da katılarak İİT ismine bir konuşma yaptıklarını kaydeden Fidan, “Filistinlilere Yardım İçin İrtibat Komitesi” toplantısına, “Birleşmiş Milletler Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA)” bahisli toplantıya, Gazze’nin yine inşasına yönelik toplantıya ve Lahey kümesi toplantısına üst seviyede iştirak sağladıklarını lisana getirdi.
Fidan, BM Genel Kurulu kapsamında imzaya açılan İnsani Yardım İşçisinin Korunması bildirisine taraf olduklarını da tabir etti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve kendisinin yaptığı ikili görüşmelerde de Filistin sıkıntısını daima gündeme getirdiklerini, Filistin için daha fazla dayanak sağlanmasını istediklerini söyleyen Fidan, şunları lisana getirdi:
“Genel Şura sırasında ve çabucak öncesinde kimi Batılı ülkelerin Filistin devletini tanıdıklarını ilan etmeleri son derece değerli bir gelişme oldu. Bu sonuç birebir vakitte İslam İşbirliği Teşkilatı-Arap Ligi Ortak Temas Kümesi olarak yürüttüğümüz çalışmaların somut bir sonucudur. Filistinlilerin haklı davasını her vakit her platformda savunmaya devam edeceğiz.”
“(CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN’IN TRUMP İLE GÖRÜŞMESİ) SON DERECE DOSTÇA, OLUMLU VE YAPAN GEÇTİ”
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ABD Başkanı Trump ile Washington’daki görüşmesine de değinen Fidan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Sayın Cumhurbaşkanı’mızın ziyaretleri genel itibariyle son derece dostça, olumlu ve yapan geçti. Sayın Cumhurbaşkanı’mız, Başkan Trump’ı hem ikili ziyaret için hem de gelecek yıl Ankara’da düzenlenecek NATO doruğu kapsamında ülkemize davet ettiler. Görüşmeden CAATSA yaptırımları üzere bağlarımızı daha da güçlendirmemizin önünde mani teşkil eden problemlerin çözülmesi gerektiği konusunda mutabakat sağlandı.”
Savunma endüstrisi alanında atılabilecek adımların değerlendirildiğini de kaydeden Fidan, “Ekonomik ve ticari bağların istikrarlı biçimde ilerletilmesi ve ticaret hacminin 100 milyar dolara ulaşması için somut projeler üzerinde çalışacağız.” dedi.
Fidan, Türk Hava Yolları’nın 75 adet geniş gövdeli ve 150 adet dar gövdeli uçak satın alması için mutabakat sağladığını hatırlatarak, ziyaret öncesinde Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığının ABD’den uzun vadeli LNG tedariki için muahedeye vardığını, ziyaret kapsamında da Stratejik Sivil Nükleer İşbirliğine Ait Mutabakat Zaptı’nın imzalandığını tabir etti.
“SURİYE’NİN TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜ VE SİYASİ BİRLİĞİNİN KORUNMASI GEREKTİĞİ KONUSUNDA HER İKİ ÜLKE DE HEMFİKİR”
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ABD Başkanı Trump’ın görüşmede bölgesel ve global sıkıntıları de ele aldığını aktaran Fidan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Filistin konusunu gündeme getirdiğini, Türkiye için değerli hususların altını çizdiğini söyledi.
Fidan, bu mevzuların başında Gazze’de ateşkesin bir an evvel sağlanması hususu geldiğini, ayrıyeten Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın İsrail’in yayılmacı siyasetlerinin bölgede yarattığı risklere dikkati çektiğini lisana getirdi.
Görüşmede ayrıyeten Suriye’de ABD ile temasların gündeminde olan bahislerin da ele alındığını kaydeden Fidan, “Suriye’nin toprak bütünlüğü ve siyasi birliğinin korunması gerektiği konusunda her iki ülke de hemfikir.” dedi.
Fidan, iki başkanın Rusya-Ukrayna Savaşı’nın sona erdirilmesi için atılabilecek ortak adımları da ele aldığını ve Türkiye-ABD ortasında NATO’da eş güdümün artırılması üzerinde durulduğunu belirtti.
“ZİYARET ABD İLE İKİLİ İLGİLERİMİZ BAKIMINDAN SON DERECE VERİMLİ”
Bakan Fidan, “Ziyaretimizin sonunda her iki ülkenin de işbirliğini karşılıklı hürmet temelinde daha da ilerletmek istediğini gördük. Sayın Cumhurbaşkanı’mız ve Başkan Trump bu istikamette ortak bir iradeye sahipler.” sözlerini kullandı.
Fidan, “New York’a ve Washington’a ziyaret, gerek BM çerçevesindeki temaslarımız ve gerek ABD ile ikili bağlarımız bakımından son derece verimli oldu.” dedi.
BM Genel Şurası’nın bu yılki temasının “birlikte daha yeterli, barış, kalkınma ve insan hakları için 80 yıl ve daha fazlası” olarak belirlendiğini hatırlatan Fidan, Türkiye olarak global sorunlara katkı sağlamayı sürdüreceklerini vurguladı.
Çok kutuplu dünyada stratejik özerkliği koruyarak ve Türkiye’nin çıkarlarını savunan siyasetler geliştirdiklerini belirten Fidan, gelecek devirde de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın liderliğinde diplomasiyi, diyaloğu ve işbirliğini ön plana çıkarmaya devam edeceklerini söyledi.
ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze’de ateşkesin sağlanmak üzere olduğuna dair açıklamaları hatırlatılarak, Gazze konusunda gidişatı değiştirecek bir beklenti olup olmadığının sorulması üzerine Fidan, bu istikamette birçok kamuoyunun gözü önünde olmayan, Türkiye’nin bir kısmına öncülük ettiği ağır bir diplomasi trafiği olduğunu söyledi.
Fidan, Trump ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da dahil olmak üzere 8 ülke başkanının yaptığı toplantının kıymetine işaret ederek, “Önümüzdeki hafta İsrail Başbakanı da Washington’a bir ziyarette bulunacak. Bütün bunlarda Amerika’nın aslında kendi merkezi rolünü oynaması ve İsrail üzerindeki tesirini kullanması bizim için değerli. ABD’yi bu noktaya getirmek için takip edilmesi gereken diplomatik yordamın, stratejinin, bağ adımlarının dikkatli hesaplanması ve bunların teker teker hayata geçirilmesi gerekiyordu.” değerlendirmesini yaptı.
Şu anda önceliklerinin “Gazze’de ateşkesin sağlanması, sivil katliamının durması, bir an evvel insani yardımların girmesi” olduğunu vurgulayan Fidan, “Bunu önceleyen bir ateşkes mutabakatını ve paralelinde başka konuları da gündeme getiren bir kağıt üzerinde çalışılıyor. Bu biraz dediğim üzere sessiz götürülen bir çalışma oldu. İlgili ülkeler olarak katkılarımızı verdik. Müzakereler devam ediyor.” tabirlerini kullandı.
Fidan, bu mevzuda optimist olmak istediklerini belirterek, “Ama bizde geri adım atmak yok, bıkmak usanmak yok bu yolda elimizden gelen her şeyi, tüm yaratıcılığımızı, gücümüzü kullanarak yapmaya devam edeceğiz.” dedi.
“REKOR SAYIDA ÜLKE FİLİSTİN’İ TANIDI”
Filistin Devleti’nin daha fazla ülke tarafından tanınmasının Gazze’de soykırımın durdurulmasına nasıl katkı sağlayacağının sorulması üzerine Fidan, “daha evvelki Gazze savaşlarından çıkardıkların dersin, yalnızca ateşkese değil, savaşları ve katliamları mümkün kılan ortamın kaldırılmasına ağırlaşmak olduğunu” söyledi.
Fidan, bunun iki devletli, hem İsrail’in hem Filistinlilerin itimat, barış ve huzur içinde yaşadığı bir ortamın hayata geçilmesi olduğunu lisana getirdi.
Ateşkes için müzakereler devam ederken, bir küme ülkeyle iki devletli tahlil ve Filistin’in tanınması gündemini daima ilerlettiklerini kaydeden Fidan, “Geldiğimiz noktada nitekim rekor sayıda ülke Filistin’i tanıdılar. Olağan ülke sayısıyla bir arada ülkelerin özgül tartılarının da değeri var. Artık Avrupa ülkeleri, Anglosakson ülkeler, klasik olarak, klasik olarak Amerika’nın güçlü müttefikleri, Fransa, İngiltere, Avustralya, Kanada, onlar da Filistin’i tanıdılar.” tabirlerini kullandı.
Fidan, bunların hem yapılan çalışmaların tesirini gösterdiğini hem de Filistin’de yaşanan katliamı gördükten sonra memleketler arası kamuoyunun vicdanının kendi hükümetlerinin üzerinde oluşturduğu politik baskının sonuçları olduğunu söyledi.
Bakan Fidan, “Filistin Devleti’nin tanınması, iki devletli tahlile gidilmesi için 60 bin günahsızın şehit edilmesine, katledilmesine, 2 milyon insanın aç bırakılmasına hiç gerek yoktu.” sözlerini kullandı.
“AMACIMIZ BU TARİHİ ZULMÜN DURMASI”
Filistin Devleti’nin artık daha çok tanındığını kaydeden Fidan, ikinci basamağın “yaşayan ve hayata geçen bir devlet aşaması” olduğunu, bunun için şu anda devam eden “sıcak savaş”ın durması gerektiğini lisana getirdi.
Fidan, daha sonra durumun, Filistinlilerin kendi kendini yönetebildikleri, mali ve idari bağımsızlıklarının olduğu bir atmosfere hakikat evrilmesi gerektiğini belirterek, “Buna yönelik hazırlanan kağıtta çalışmalar da var. 2-3 tane paralel çalışma giriyor. Bilhassa Filistin idaresinin ıslahat edilmesi sorunu var. Burada Batı’dan kimi ülkeler de yer alıyor. Öbür taraftan Gazze’nin mümkün bir ateşkes muahedesinden sonra kendi kendisini yönetmesiyle alakalı bahisler var. İki devletli tahlile giderken Filistin Devleti’ne yönelik atılacak adımlar. Bunlar olağan yeterli senaryoda inşallah hayata geçirmek istediğimiz bahisler.” diye konuştu.
Türkiye’nin, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın liderliğinde bu soruna yapan bütün katkısını inanılmaz formda verdiğini kaydeden Fidan, bunu yaparken de hakikaten gerçek olduğunu, siyasal bir kredinin hiçbir vakit için peşinde olmadıklarını vurguladı.
Fidan, “Amacımız bu tarihi zulmün durması ve vatandaşlarımızın vicdanının daha fazla acı çekmemesi. Zira onlar ismine hareket etme, önlem alma sorumluluğu olan bizleriz.” dedi.
Eski İngiltere Başbakanı Tony Blair tarafından kurulan Tony Blair Enstitüsünün (TBI) Gazze’nin çatışma sonrası yine inşa planına ait Türkiye’nin tavrına dair soruya cevap veren Fidan, şimdi önlerine gelen “Blair Planı” diye net ve somut bir şey olmadığını belirtti.
“AMERİKALILAR (ATEŞKES İÇİN) İSRAİL ÜZERİNDEKİ TESİRİNİ KULLANACAK”
Fidan, ilgili ülkeler ve aktörler olarak bu türlü bir planla muhatap olmadıklarını lisana getirerek, şunları kaydetti:
“Sadece bizim muhatap olduğumuz, bizim de katkı verdiğimiz başka ülkeler olarak, Amerika’nın da kabul edebileceği bir ateşkes ve Gazze’deki yaraların sarılmasıyla ilgili bir çerçeve planı. Buna yönelik müzakere süreçleri devam ediyor. Burada katkılar var. Burada Filistin tarafının ve öbür İsrail tarafının da bir noktada bunu kabul etmesi gerekiyor. Biz Filistinliler üzerindeki etkimizi kullanacağız. Amerikalılar da İsrail üzerindeki tesirini kullanarak bu düzenekle bunu hayata geçireceğiz.”
Fidan, Tony Blair planı konusunun basına yansıdığına işaret ederek, “Tony Blair’e bilhassa bir noktada milletlerarası yardımların tahminen tertibinde bir rol verilebilir, o farklı bir şey ancak bizim Temas Kümesi ülkeleri olarak hassasiyetle üstünde durduğumuz bahis beklenen bir ateşkes mutabakatı sonrasındaki Gazze’de, Gazze’yi tekrar Filistinlilerin kendilerinin yönetmesi.” sözlerini kullandı.
“SURİYE HEM BÖLGE HEM DE TÜRKİYE GÜVENLİĞİ İÇİN ÖNEMLİ”
Fidan, ABD’nin İsrail ile Suriye ortasında bir mutabakat için arabuluculuk yaptığına ve buna yönelik istişarelere ait, Suriye sıkıntısının bütün taraflarıyla yapılan görüşmelerde yer aldığını belirterek, “Biliyorsunuz, hem bölge güvenliği için değerli hem Türkiye’nin güvenliği için kıymetli. Daha da değerlisi Suriyelilerin kendisi için kıymetli.” dedi.
Milyonlarca Suriyelinin hala Suriye’nin dışında “mülteci” sıfatıyla yaşadığını ve bunun da son bulması için Suriye’nin kalıcı istikrara kavuşması ve buna ait güçlü sinyalleri vermesi gerektiğini aktaran Fidan, bölgede Suriye özelinde İsrail’in hücumlarıyla başlayan yeni bir tehdit algısı olduğuna işaret etti.
Fidan, halihazırda Suriye’nin kendine ait, has sorunları ve toplumsal bütünlüğüne ait tehditler olduğunu kaydederek, Suriye’de devrik rejim lideri Beşşar Esed devrinden kalma altyapı ve ekonomik zahmetlerin ve iç savaştan kalan yıkımın olduğunu söyledi.
Bütün bunların memleketler arası sistemin de aktörlerin de takviyesiyle giderilmesi için hakikaten mucizevi bir diplomatik muvaffakiyet sağlandığına dikkati çeken Fidan, şunları tabir etti:
“Hem Türkiye hem bölgesel ülkeler hem Avrupa Birliği hem Amerika çok büyük bir hızla Suriye’deki yeni idareye takviye verme ve Suriye’nin yaralarını sarma konusunda bir fikir birliği içerisine girdiler ve eylem birliği de başlamıştı. Natürel, bu noktada İsrail’in hücumları denklemi değiştirmeye başladı. Bu nasıl giderilebilir? Buna ait arayışlar devam ediyor. Suriyeli kardeşlerimizin bu noktada yürüttüğü görüşmeler var, bizim verdiğimiz dayanaklar var. Bizim yaptığımız görüşmeler var, Amerikalılarla bu mevzuyu çok büyük bir sıklıkla gündeme getiriyoruz. Bölgesel ülkelerle yaptığımız görüşmeler var. Bu değerli bir mevzu. Bunu mümkün olan en uygun diplomatik prosedürle çözmeye çaba ediyoruz.”
Fidan, SDG ismini kullanan terör örgütü PKK/YPG’ye ait, örgütün oluşturduğu mümkün ve mevcut tehditle ilgili çerçeve hususların daima gündemde olduğunu kaydederek, iki ve üç taraflı olarak daima takip edildiğini söyledi.
Şam’daki idare ile SDG ortasındaki müzakere süreçlerinin yakından takip edildiğini aktaran Fidan, ABD’nin mevzuya ait evrilen görüşleri ve rolüyle ilgili değerlendirmeleri ve yönlendirmeleri olduğunu lisana getirdi.
“TÜRKİYE SURİYE’DE GEREKENLERİ YAPMAYA HAZIR”
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Türkiye’nin bu mevzuda çok yakın bir takibi, ilgili kurumların değerlendirmeleri ve alınan kararlarının kelam konusu olduğunu vurgulayarak, şunları aktardı:
“Günün sonunda gayemiz şu: Türkiye’nin ulusal güvenliğinin tehdit altında olmadığı, Suriye’deki Kürt kardeşlerimiz dahil hiçbir azınlık yahut çoğunluk kümesinin kendisini tehdit altında görmediği, özgür gördüğü, kimliğini yaşayabildiği, eşit hissettiği, inançta hissettiği bir ortamın olması. Bunun için gerekli olan siyasal çerçeve, ekonomik katkı, kurumsal kapasite, askeri ve güvenlik önlem ne ise Türkiye hepsini vermeye ve gerekenleri yapmaya hazır. Bunu tek taraflı olarak değil, bölgedeki ortaklarıyla, bulabildikleri paydaşlarıyla birlikte yapmaya hazır.”
Fidan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da her fırsatta dünya önderleriyle yaptığı görüşmede bunun altını çizdiğini aktararak, ilgili kurumlar ve Dışişleri Bakanlığı olarak kurumlarla bunu koordine ettiklerini anlattı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu vizyonunu alanda hayata geçirmenin uyumunu yaptıklarını ve yapmaya devam edeceklerini lisana getiren Fidan, “Türkiye, büyük ve güçlü bir ülke. Kurumsal kapasitesi yüksek, hangi aracı, ne vakit kullanacağını âlâ biliyor. Fakat her vakit için hikmetle düzgün kelamla ve barışçıl gayelerle ve metotlarla başlangıç yapmak istiyoruz ve bununla gitmek istiyoruz. Muhataplarımızın bunu anlamadığı, buna müspet yanıt vermediği bir ortamda, öbür usulleri de her vakit için devlet olarak kullanmak bölgemize, halkımıza, milletimize, devletimize olan bir yükümlülük.” tabirlerini kullandı.
“SAYIN TRUMP’IN BİZ BİR İRADE KOYDUĞUNU GÖRDÜK”
Fidan, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ABD Başkanı Trump arasındaki görüşmenin sonuçlarına ait, “Birincisi her iki tarafta da Sayın Trump’ta da Sayın Erdoğan’da da iki ülke ortasındaki problemleri büsbütün çözmeye yönelik niyet var ve irade var.” tabirini kullandı.
Farklı kategorilerde, geçmişten gelen, konjonktüre dayalı, siyasetin tabiatından gelen yahut fikir ayrılığı bulunan bölgesel ve global problemler olduğuna işaret eden Fidan, “Başka üçüncü aktörlerin olmadığı mevzularda, ikili ilgilere dayalı hususlarda meselelerin çözülmesi istikametinde Sayın Trump’ın biz bir irade koyduğunu gördük. Sayın Cumhurbaşkanı’mızın da bu tarafta sahiden büyük bir ikna kabiliyeti var. Biliyorsunuz, global ölçekte sayılı başkanlardan olmanın avantajını biz açıkçası ülkemiz lehine burada kullanıyoruz.” diye konuştu.
“İKİ NATO ÜLKESİ ORTASINDA YASAL KISITLAMA OLMASI BÜYÜK PROBLEM”
Bakan Fidan, ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Çaba Kanunu’na (CAATSA) ait, “2019’daki olaylardan sonra ortaya çıkan CAATSA. CAATSA konusu bizim için aslında şöyle büyük bir sorun, iki NATO müttefiki ülke ortasında birbirlerinden bir şey almayı engelleyen bir yasal kısıtlamanın olması sistemik olarak büyük bir sorun.” dedi.
ABD Kongresi’nde, F-35 ve KAAN Ulusal Muharip Uçağı’nın motorları üzere teknik hususların beklediğini lisana getiren Fidan, şöyle devam etti:
“Aslında sistemik olarak bizim Amerika ile münasebetimizde sınırlamaların olması, bizi ister istemez daha farklı arayışlar içine itecek memleketler arası sistemde. Kendi yeteneklerimizi esasen geliştiriyoruz, onda bir sorun yok fakat hiçbir ülke kendi geliştirdiği yeteneğiyle kendi kendine kâfi olmuyor. Kesinlikle hem bir ittifak kültürü hem bir savunma sanayi ekosistemi içinde olmanız gerekiyor. Bir teknoloji transferi, daha gelişmiş bir silah, daha gelişmiş bir şeyi alma gereksiniminiz oluyor yahut bizden alınıyor, biz satıyoruz.”
Bakan Fidan, katıldığı bir toplantıda Baykar’ın ürettiği teknolojilerin ABD için de bir üretim alanı olabileceği, ABD’nin de Türkiye’deki bu gelişmiş teknolojiden istifade edebileceği konusunda ABD’lilerin talepleri olduğunu belirterek, CAATSA konusunun tek taraflı olmadığını, artık Türkiye’nin de geliştirdiği yeteneklerden sonra iki taraflıya evrildiğini söyledi.
“CAATSA, MÜTTEFİKLİK VE STRATEJİK İŞTİRAK RUHUNA YAKIŞMIYOR”
Türkiye’nin hassas olduğu bahsin, iki ülke ortasında bir sınırlamanın ve kısıtlamanın olmaması olduğunu vurgulayan Fidan, “Bu müttefiklik ruhuna, stratejik paydaşlık ruhuna yakışmıyor. Onun için CAATSA’nın ortadan çıkması problemi var. Bu bahiste iki tarafta da irade var. Artık bahsin ilgili muhatapları, başta savunma bakanlıklarımız olmak üzere, mevzuyu daha da ileri taşıma konusunda uğraş içinde olacaklar.” dedi.
Fidan, iki ülke ortasında güç alanında işbirliğinin olağanüstü kıymetli olduğuna dikkati çekerek, nükleer güç ve doğal gaz hususları dahil neler yapılabileceğine ilişkin bir fikir birliği ve atılacak somut adımlar bulunduğunu lisana getirdi.
Uzun yıllardır gündemde Halkbank probleminin olduğunu söyleyen Fidan, bu hususun yargıya taşındığını lakin yönetimlerin perspektifinin ve hakikat bilgilendirmelerin değerli olduğunu tabir etti.
“TRUMP-ERDOĞAN GÖRÜŞMESİ, SOMUT SONUÇLARI OLAĞANÜSTÜ DÜZGÜN BİR GÖRÜŞMEYDİ”
Fidan, Trump-Erdoğan görüşmesine ait, “Genel olarak tabir ettiğim üzere, somut sonuçları olağanüstü yeterli bir görüşmeydi, ziyaret idi. Esasen başkanların belirli ortalarla bir ortaya gelmeleri gerekiyor.” tabirini kullandı.
İki ülke ortasında süren ticarete, teknolojiye, eğitime, savunmaya, dış siyasete, bölgesel mevzulara dayalı siyasetler olduğunu belirten Fidan, bürokratların, iş insanlarının ve bakanların bu süreçleri yürüttüğünü fakat bunun en zirvedeki seçilmiş önderlerin iradeleriyle mümkün kılındığını söyledi.
Fidan, önderlerin muhakkak aralıklarla bir ortaya gelerek birbirlerine güvenme ve iradelerini devam ettirme konusunda mutabık kalmalarının değerli olduğunu vurgulayarak, bunun memleketler arası bağların tabiatında bulunduğunu ve bütün büyük ülkeler için bir sistem olduğunu lisana getirdi.
Özellikle irade kaynaklarının bir ortaya gelip birbirlerine güvendikleri, işbirliğini sürdürmeleri gerektiği ve bundan mutlu oldukları sinyalini vermesinin kıymetli olduğunu belirten Fidan, “Ben bilhassa bunun sağlanması açısından bu ziyareti kıymetli buluyorum ve belirli aralıklarla bunun olması gerekiyor büyük müttefikler ortasında.” dedi.
Fidan, Trump-Erdoğan görüşmesinin iki ülke ortasındaki bağlantılara tesirine ait, bu görüşmenin Trump vazifeye geldiğinden bu yana iki önder ortasındaki birinci devlet ziyareti olduğunu tabir etti.
Daha evvel iki başkanın çeşitli vesilelerle bir ortaya geldiğini söyleyen Fidan, en son New York’taki toplantıya yan yana katıldıklarını hatırlattı.
Fidan, iki başkan ortasında daima bir irtibat olduğunu ve telefonda da çok sık konuştuklarını lisana getirerek şunları kaydetti:
“Düzenli bir irtibat ve uyum var. Ben münasebetlerin dediğim üzere iki tarafta da irade mevcut, artık geri kalanı iş dünyasına kalmış, güç dünyasına kalmış, savunma endüstrisine kalmış. İlgili aktörlere kalmış, bizlere kalmış bir mevzu. Biz ne kadar taşırsak, ne kadar yeni işbirliği alanı, iş dünyası ne kadar yeni ticaret üretirse, iş geliştirirse o kadar gidecek. Şu anda en azından Amerikan idaresinde Türkiye ile münasebetlerde liderin kendi güç alanında olan hususlarla bir külfet alanı yok. Fakat Kongre’ye dayalı yasal olarak birtakım daha evvelce başlatılmış sınırlamaların tekrar tıpkı biçimde siyaset üzerinden yürütülmesi ve götürülmesi gerekiyor. Bu hususta da doğal ki Amerikan idare liderliğinin yadsınamaz bir rolü olacağını düşünüyorum.”
