Sağlıksız ailede geçerli olan ya da aileyi sıhhatsiz hale getiren bilinmeyen kurallar nelerdir? Bu kurallar aile bireylerini ve aile nizamını nasıl tesirler? Sağlıksız ailede kurallar bilinçaltındadır. Bu kurallar saklıdır, açığa çıkmaz. Bu kuralları kimse tartışamaz.
Tüm bu soruların karşılığını Boğaziçi Üniversitesi Rehberlik ve Ruhsal Danışmanlık mezunu, müellif Ömer Baldık anlatıyor. İşte sıhhatsiz ailede geçerli olan ya da aileyi sıhhatsiz hale getiren kurallar şunlardır:
Denetleme
Aile içinde güçlü olan birey, ekseriyetle baba, eşinin ve çocuğunun his ve kanılarını denetler. Bu yüzden, güçsüz bireyler his ve kanılarını tabir ederken daima dehşet içindedirler. Ya da hislerini tabir edemez, bastırırlar. Söyleyeceklerini daima evvelden kestirmek zorundadırlar. Tabiatıyla ortaya çıkan davranış berbattır, affedilmez. Bu cins ailelerde sağlıklık inanç ortamı kelam konusu değildir.
Mükemmeliyetçilik
Yapılan her işte, girilen her imtihanda kişinin eksiksiz olması beklenir. Her şey göstermeliktir, oburunun beğenmesi için yapılır. Mükemmeliyetçilik, kişinin kendi gerçeğinin hiçbir pahası olmadığını kendi düşünüş ve değerlendirilişinin değersiz olduğunu söz eder. Bu ortamda yetişen çocuğun temel duygusu ümitsizliktir. Kendisini bedelsiz, yetersiz bulur.
Suçlama
Suçlama, olayları olduğu üzere kabul etmemenin bir sonucudur. Yapılar suçlamalar, her şeyin kontrol altında tutulması ve harika olması gerektiği fikrinden doğar. Bu durum ise şahısta korku ve utanç duygusu yaratır.
5 temel özgürlüğün inkarı
Sağlıksız ailede kişinin doğal olarak geliştirdikleri algılama, his, fikir, davranış, dilek ve maksatları inkar edilir: ”İçinden geldiği üzere değil; mükemmeliyetçi, kurala uygun halde, diğerlerinin senden beklediği biçimde algıla, duygulan, düşün, davran, arzula ve hedef edin.” Bu durum kişinin kendi gerçeğini inkar etmesine neden olur. Böylelikle kişi büsbütün dışa bağımlı, kendi iç dünyasıyla münasebeti kopuk, robot üzere yaşar. Bu türlü bir kişinin keyifli olması da kelam konusu olamaz.
Konuşmanın yasak olması
Sağlıksız bir ailede bilhassa çocukların his ve niyetlerini tabir etmesine müsaade verilmez. Bu durum çocuklarda değersizlik hislerine neden olur.
Küskünlük ve kırgınlıkların sürdürülmesi
Aile çindeki kırgınlık ve küskünlüklerin sürdürülmesi, bireylerin birbirlerini anlamasını ve sorunun çözülmesini mahzurlar.
Kimseye güvenmeme
Sağlıksız bir ailede kimse kimseye güvenmez. Aslında itimat var üzere görünse de temelde güvensizlik vardır. Sıhhatsiz bir ailede yetişen kişi, kimseden hürmet ve gerçek sevgi görmediği için kimsenin kendisine yardım edemeyeceğine inanır. Yardım etmek isteyenler için ”Mutlaka arka fikri vardır, çıkarı vardır.” diye düşünür. Sıhhatsiz ailede yetişen şahısların kendilerine inancı olmaz. Bu bireyler çoklukla dıştan kontrollü bireyler olurlar.
